Aşılama Tedavisi

Tüp bebek tedavisinde aşılama yöntemi, yumurtlama zamanında, erkekten alınan sperm örneğinin yıkama adı verilen özel bir laboratuvar işleminden geçirilerek; hareketli spermlerin hareketsiz sperm ve hücresel artıklardan ayrıştırılması ve sonrasında kateter diye adlandırılan özel bir plastik tüple rahim içine verilmesi işlemidir.

Aşılama yöntemi, IVF (in vitro fertilization) veya ICSI (intracytoplasmic sperm injection) tedavisinde uygulanabilir. Bu yöntem, yumurtaların zarının delinmesi işlemi ile embriyoların gelişimini ve rahim içine yerleştirilmesini kolaylaştırır. Ancak, aşılama yöntemi ile elde edilen embriyoların daha yüksek bir başarı oranı elde etme şansı yoktur. Bu nedenle, çiftlerin tedavi yöntemi hakkında bilgi sahibi olmaları ve doktorları ile konuşmaları önemlidir.

Aşılama Tedavisinin Aşamaları Nelerdir?

Aşılama işlemi, kadının doğal adet döngüsünde yapılabileceği gibi yumurtalıkların ilaçla uyarılarak da yapılabildiği bir işlemdir. Yapılan bilimsel çalışmalar yumurtalıklar ilaçla uyarıldıktan sonra yapılan aşılama işleminin kadının doğal adet döngüsünde yapılan aşılama işlemine göre daha yüksek oranda gebelik şansına sahip olduğunu göstermektedir.

Aşılama yönteminde yumurtalıkların uyarılması

Aşılama yöntemine adetin ilk beş günü içinde başlanır. Öncelikli olarak ağızdan hap ya da iğne formunda ilaçlar kullanılarak yumurtalıklarda birden fazla yumurta hücresinin büyütülmesi hedeflenir. Hedef en fazla 3 adet follikülün büyütülmesidir.

Ağızdan kullanılan ilaçların etki mekanizması; beynin yumurtalıktaki foliküllikülleri uyarmak için ürettiği FSH hormonunun normale göre daha fazla üretimi uyarmaktır. Tabletlerin alınmasına, adetin ilk beş günü içinde başlanır ve son tablet alımından iki gün sonra yumurtalıktaki folikülerin büyümesi ultrasonla takip edilir.

İğnelerin uygulamasına da adetin ilk 3- 4 günü içinde başlanır. İğnelerin içinde beynin yumurtalıktaki folikülleri uyarmak için ürettiği hormonlar bulunmaktadır. İğnelerin uygulanması yaş ve kiloya göre doktorunuzun belirlediği en uygun dozlarda günlük olarak yapılır. Ultrason kontrollerinde, yumurtalıkların cevabına göre, kullanılan ilaçların dozu ayarlanır.

ister hap, ister iğne kullanılsın, her iki durumda da yumurtalıkların kullanılan ilaçlara cevabı, belirli aralıklarla ultrasonla takip edilmelidir . Ultrason ile takip Folikül çapları 17 _ 20 milimetreye ulaşıncaya kadar devam eder. Folikül çapı bu ölçülere ulaştığında yumurta hücresi sperm tarafından döllenmeye hazır kabul edilir.

Kimlere Aşılama Uygulanabilir?

Aşılama işleminin uygulanabilmesi için:

• Kadının tüplerinden en az birinin açık olması.
• Erkeğin sperm tahlilinde spermlerin sayı ,hareket ve morfoloji( spermin şekil ve yapısal özellikleri)sinin işleme uygun olması
• Kadının yumurtalık rezervinin yeterli olması

Ayrıca, sayı ve hareketi normal olan, ancak şekilsel bozukluğu olan spermler değerlendirildiğinde eğer sorun kafa yapısında ise aşılama yapmadan tüp bebek tedavisi de önerilebilir.

Aşılama yönteminde hangi durumlarda çiftlerde başarı çansı artabilir?

• Çocuk arzusu süresi 3 yılın altında ise
• Kadın yaşı 35 yaş ve altında ise
• Kısırlık nedeni polikistik over gibi yumurtlama ile ilgili bir probleme bağlı ise
• Aşılama için yumurtalıklar uyarıldığında, birden fazla follikül büyümüş ise
• Aşılama için sperm hazırlandıktan sonra 10 milyon ve üzerinde hareketli sperm ile aşılama yapılması başarı çansının arttığı durumlardandır.

Aşılama yönteminde kadına bağlı yaş sınırı var mıdır?

Kadın yaşının 40 ve üzerinde olduğu infertil çiftlerde aşılama önerilmez. Tüp bebek tedavisinin ilk seçenek olarak değerlendirilmesi daha doğru olur.

Kadın yaşının 38-40 arasında olduğu durumlarda yumurtalık rezervine göre karar verilmelidir. Bu grupta yumurtalık rezervi belirgin az olan anne adaylarında yine tüp bebek ilk seçenek olmalıdır.

Her durumda çiftlere özel olarak bir tedavi planı oluşturulmalıdır.

Çatlatma iğnesi verilmesi

Follikül çapı 17-20 mm ulaştığında follikülün çatlayarak içindeki yumurta hücresinin tüpe geçmesini sağlamak için yumurta çatlatma iğnesi verilir. Bu iğnenin içinde gebelik hormonu bulunur

Adet döngüsünde follikül çapı yeterli büyüklüğe ulaştığında; beyin LH adı verilen özel bir hormon salgılar. Bu hormon follikülün çatlamasını sağlar. Gebelik hormonu yapısal olarak LH hormonuna büyük benzerlik gösterir. Gebelik hormonu iğne şeklinde verilerek vücutta LH hormonu yükselmesi taklit edilir. Çatlatma iğnesi uygulandıktan sonra 36 saat içinde follikül çatlaması geçekleşecektir. Bu iğne aşılama işleminin zamanlaması için önemlidir. İğne yapıldıktan sonra 24-36 saat içinde aşılama işlemi yapılmalıdır.

Aşılama işleminin planlandığı saatten 3 saat önce baba adayı sperm örneği veririr.Alınan sperm örneği özel işlemlerden geçirilerek; hareketsiz spermler ve hücresel artıklar, hareketli spermlerden ayrılır.İşte bu işlem yaklaşık 2 saat sürer. Hareketli spermler ayrıştırıldıktan sonra özel bir şırınga içine alınır.

Anne adayı jinekolojik muayene pozisyonunda hazırlanır. Spekulum adı verilen özel bir aletle rahim ağzı görüntülenir. Kateter adını verdiğimiz ince bir plastik tüple rahim içine girildikten sonra, şırınga içindeki spermler yaklaşık 1 dakikalık bir sürede yavaş bir şekilde kateter içinden rahim içi boşluğuna verilir.

Aşılama ağrılı bir işlem midir?

Aşılama yöntemi ağrısız bir işlemdir. Yaklaşık 10 dakika sürer. İşlemden sonra en fazla yarım saatlik bir istirahatten sonra günlük yaşama dönüş yapılabilir.