Aşılama Tedavisi

Doğal yollarla gebelik oluşmasında güçlük yaşayan çiftlerin bir grubuna uygulanabilecek başlangıç seviyesi tedavilerden biri aşılama tedavisidir(İntrauterin İnseminasyon-IUI). Yöntem kabaca, ilaçlarla ya da doğal olarak yumurta gelişiminin sağlanması, yumurtlamayı sağlayacak enjeksiyonlar yapıldıktan belli bir süre sonra erkeğin verdiği spermin laboratuvarda hazırlanarak rahim içine enjekte edilmesidir.

Hangi çiftler aşılama tedavisi için uygundur?

Tıpkı doğal yollarla uluşan gebeliklerde olduğu gibi, aşılama da açık ve sağlıklı tüplere ihtiyaç duyar. Yumurta ve spermin buluşması tüpler aracılığı ile olur. Tek tüpü alınmış ya da ek sorun taşımaksızın(genişleme, hidrosalpenks vb.) kapalı olan kadınlarda, kalan tüp sağlıklıysa aşılama yapmak mümkündür. Tüplere ek olarak, rahimle ilgili ciddi bir sorun da bulunmamalıdır.

Erkeğin spermi de belli bir seviyenin üzerinde olmalıdır. Rahim içine enjekte edilen spermin tüpler vasıtasıyla yumurtaya ulaşması ve onu döllemesi gerekir. Bu nedenle sayı, şekil ve hareketlilik oranı çok düşük spermler aşılama tedavisi için uygun değildir.

Kadın yaşı ve yumurtalık rezervi de önemlidir. Her ne kadar aşılama ile gebelik şansı sıfır olmasa da, kadının yaşı 37’nin üzerinde ve yumurtalık rezervi azalmış durumdaysa doğrudan tüp bebek tedavilerine yönlenmek daha mantıklı bir seçimdir.

Aşılamanın başarı şansı nedir?

Bilimsel yayınlarda gebelik oranları aşılama başına yüzde 11-15 arasında değişmektedir. Bir grup yayın da, doğru seçilmiş çiftlerde toplam 3 aşılama tedavisi sonrasında ilk, ikinci, ya da üçüncü denemede gebelik elde etme  oranlarının yüzde 35-40 olduğunu bildirmektedir.

Tüp bebek tedavisinin yaygın ve başarıyla kullanıldığı günümüzde bu oranları, genç çiftler çok düşük bulabilmektedirler. Aynı kafa karışıklığı infertilite hekimleri arasında da mevcuttur. Aşılamanın mutlaka ve ısrarla denenmesi gerektiğini savunan görüşler olduğu gibi, gebelik oranlarını yetersiz bulup doğrudan tüp bebek öneren hekimler de vardır.

Ben, kendi klinik pratiğimde aşılama tedavisi uyguluyorum ve iyi bir ara basamak tedavisi olduğunu düşünüyorum. Ucuz, tedavi süreci ve uygulaması kolay, yorucu olmayan bir tedavi şekli çünkü. Ancak bu tedavide ısrarcı olmamak gerekli. İkinci aşılama tedavisi de olumsuz sonuçlandığında çiftlerin bir kısmı özellikle ruhen çok yıpranmış olabiliyor. Bu çiftlerin genç, ciddi sorunları olmayan ve tüp bebek tedavisiyle yüksek şansa sahip oldukları hesaba katıldığında, birkaç kez aşılama yapılacak çiftleri iyi seçmek ve çok detaylı bilgilendirerek tedavi kararlarına ortak etmek gerektiği görüşündeyim.

Aşılama nasıl yapılır?

Yumurta gelişim takibi ilaçsız olarak yapılabildiği gibi, Klomifen Sitrat ve Letrozol tabletleri ya da hormon içeren enjeksiyonlar kullanılabilir. Amaç bir ya da birkaç tane folikül gelişimi sağlamaktır. İlaç kullanılıyorsa bu tedavi çok dikkatli takip edilmelidir, çok sayıda folikül gelişimi olduğunda tedaviyi iptal etmek düşünülmelidir. Aksi taktirde yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu ya da çoklu sayıda(beşiz, onuz!)çoğul gebelik oluşması riski vardır.

Foliküller uygun büyüklüğe eriştiklerinde yumurtlama sağlayıcı enjeksiyonlar(çatlatma iğnesi) yapılır. Bu iğneden sonra 24 ve 48.saatlerde iki kez ya da 36.saatte bir kez aşılama yapılır. Bu saat aralıklarına harfiyen uymak şart değildir.

Aşılama günü erkek masturbasyon ile sperm verir, bu sperm yaklaşık 1 saatte laboratuvar işlemlerinden geçirilerek 0,5 cc hacminde konsantre sperm örneği elde edilir. Bu örnek basit ve ağrısız bir şekilde kadının rahmine enjekte edilerek tedavi tamamlanır. Aynı gün, kadına tek doz antibiyotik verilmelidir. Aşılama tedavisi sonrasında progesteron içeren ilaçlar da kullanılabilmektedir. İşlemden 14 gün sonra kanda gebelik testi yapılır.